Dit is de blog van Henry Kuppen (1964) uit Mill, gepassioneerd bomenliefhebber met professionele ervaring van meer dan 35 jaar in het beheren van bomen in de stedelijke omgeving. Directeur van kennisatelier voor boom en bodem Terra Nostra.
Bijna dagelijks raak ik geïnspireerd door de verschijningsvormen van bomen en flexibiliteit van de natuur. Ik kijk met de ogen van een liefhebber maak de koppeling met de wetenschap en combineer dit met de grilligheid van de praktijk. Deze blog geeft zowel de professional als de liefhebber van bomen een indruk hoe je naar bomen kunt kijken en leert om ze daardoor beter te begrijpen. Meer blogs lezen? Zie www.henrykuppen.nl.
Oh denneboom, Oh denneboom
We sjouwen in deze tijd van het jaar bijna allemaal een sfeer verhogende kerstboom naar binnen. Ik weet niet waar het bij naamgeving fout is gegaan maar onze nummer één kerstboom heeft de wetenschappelijke naam Picea abies en de Nederlandse naam fijnspar en hoe noemt de gemiddelde burger deze boom: KERSTDEN! Voor Nederlandse naamgeving is Nederlandse Dendrologie van Dr. B.K. Boom (nee, zijn achternaam heb ik niet verzonnen) dé boomnamen bijbel. De naam kerstden is het meest ingeburgerde bewijs dat onder het volk de naamgeving van bomen rammelt, vaak verwarrend is of soms zelfs ronduit beledigend is.
Een fijnspar is alles behalve een den. De naam den gebruiken we voor het geslacht Pinus. Een naam die in het Engels nog wel eens tot hilariteit leid als je de naam iets teveel als peenus uitspreekt. Van het geslacht Pinus, den is er bij mijn weten niet één gepromoveerd tot kerstden. Wel zijn er steeds meer soorten die gebruikt worden als kerstboom. Neem nou bouwmarkt Praxis die adverteerd met ‘naaldvaste nordmannen’! Hiermee verkracht deze bouwmarkt de majestueuze Nordmannspar, Abies nordmanniana tot nordmannen. Nordmannen komen op mij over als een soort barbaren die je kunt temmen door ze de kop af te zagen. Commercieel zijn bouwmarkten opvallend goed in slogans,…dat zeg ik! Alleen jammer dat hun uitspraken net zo rammelen als hun kastjes. Want dit zegt Hornbach over de Nordmannspar: “De Nordmann-spar is een prachtige, echte kerstboom. Dankzij zijn donkergroene kleur, stevige takken, frisse dennengeur en zachte naalden heb je hier een ideale kerstboom aan! ….En dankzij een duurzaam gecontroleerde teelt, heeft de Nordmann groene tot donkergroene, glanzende, niet stekende naalden. Ideaal, want zo tuig jij zonder gedoe jouw boom op.”
Dus het gaat hier over een Nordmannspar die een echte kerstboom is een frisse dennengeur heeft én uit een duurzaam gecontroleerde teelt komt! Duurzaam gecontroleerd? Dus daar gaat de duurzaamheids controleur waarschijnlijk met zijn fiets langs de velden, want dat is pas duurzaam, en dan controleert hij of de naalden echt niet steken. Want als er één risico is dan is het wel dat als je nordmannen niet duurzaam controleert dat gaan ze steken, de barbaren! En als we dan de kerstboom in huis hebben wordt deze opgetuigd en gaan we liedjes zingen. Tenenkrommend is Oh denneboom, ik citeer het meest schokkende deel hieronder:
Oh denneboom, oh denneboom,
Ik heb je laatst in het bos zien staan, toen zaten er nog geen kaarsjes aan
Oh denneboom, oh denneboom,
hoe lief zijn mij uw blaad'ren, het groeit in barre wintertijd
Nee, nogal logisch lijkt me kaarsjes in een bos is met de huidige droge zomers een hele slechte combinatie maar van ‘dennebomen’ heeft de schrijver werkelijk helemaal geen kaas gegeten want een den en volgens mij ook een 'oh denneboom' heeft geen blaad’ren maar naalden en groeit al helemaal niet in barre wintertijd.
Zijn we de kerst doorgekomen dan gaat de terreur van de foute naamgeving verder. Neem nou de Magnolia x soulangeana, deze wordt vaak tulpenboom genoemd terwijl de Nederlandse naam volgens Dr. Boom magnolia blijft, maar er is ook wel de volkse bijnaam beverboom bekend. Dat magnolia ook wel tulpenboom wordt genoemd ligt enigszins voor de hand als je de tulpvormige bloemen bekijkt maar de naam tulpenboom is voorbehouden aan de Liriodendron tulipifera waarvan het blad op een tulp lijkt en aan de boom ook nog eens tulpvormige bloemen verschijnen. Verwarrend? Het kan nog gekker want zelfs binnen de vakwereld is het onder leiding van Dr. Boom mis gegaan.
We hebben het geslacht Carpinus met de naam haagbeuk en we hebben het geslacht Fagus met de naam beuk. Wie heeft dat nou bedacht? Beide behoren nog geeneens tot dezelfde familie want Carpinus behoort tot de Betulaceae de berkenfamilie en Fagus behoort tot Fagaceae de beukfamilie. Ik zie daar een commissie voor me onder leiding van Dr. Boom en daar zit één lid bij, je kent ze wel zo’n ‘pijn in de kont’ figuur, vaak mannelijk. Weet je wat zei Dr. Boom laten wie die nou eens de werkgroep Nederlandse naamgeving geven van het geslacht Carpinus en Fagus, hoe moeilijk kan het zijn. Nou die man gaat slagvaardig aan de gang en komt in zijn eigen tuin erachter dat Carpinus best lekker tot hagen is te knippen! Maar tijdens zijn wekelijkse wandeling in het bos kwam hij erachter dat het blad van Fagus toch wel erg op Carpinus lijkt zeker op de afstand van de wandelaar tot het gemiddelde kronendek van Fagus en hiermee was het eureka moment geboren. Sindsdien zitten we met haagbeuken, beuken, haagbeukhagen en beukenhagen.
Ik wens u een fijne, stress vrije kerst en geniet vooral van uw kerstden!
