Ook na afloop van de navorderingstermijn kan de inspecteur met een beroep op de foutenleer nog heffen over bedrijfswinst die ten onrechte buiten de heffing is gebleven. Dat blijkt nog eens duidelijk uit de volgende uitspraak van Rechtbank Gelderland.
Een ondernemer staakte in 2014 zijn onderneming. In 2001 had hij een fiscale oudedagsreserve (FOR) gevormd van € 14.400, maar nam daarna geen FOR meer in zijn aangiften IB op. Toen de inspecteur dit ontdekte, belastte hij de FOR alsnog in het jaar van staking van de onderneming. De ondernemer vond dat dit niet meer mogelijk was en ging in beroep.
Rechtbank Gelderland besliste echter anders. De Rechtbank was het met de inspecteur eens dat in dit geval de foutenleer kon worden toegepast. De foutenleer was bedoeld om te voorkomen dat ingeval het eindvermogen van het voorafgaande jaar niet naar de voorschriften van de wet en overeenkomstig goed koopmansgebruik was vastgesteld een stuk bedrijfswinst onbelast bleef, hetzij dubbel werd belast. Dat gold ook met betrekking tot de vaststelling van fiscaal toegestane reserves. De FOR was niet eerder belast geweest omdat deze niet was vermeld in de aangiften IB vanaf 2002. Van een eerdere vrijval en dubbele heffing was geen sprake, terwijl de ondernemer wel fiscaal voordeel had behaald door de dotatie aan de voorziening. Herstel van de fout voorkwam daarom dat de FOR onbelast bleef. De Rechtbank verklaarde het beroep van X ongegrond.
Commentaar
Een fout in de zin van de foutenleer is een rechtens onjuiste waardering van een balanspost op de winstbepalende balans, waarvan de onjuistheid pas vast komt te staan nadat de waardering van het eindvermogen van het betreffende oude/vorige boekjaar onherroepelijk is komen vast te staan. Het moet gaan om een foutieve balanswaardering die doorwerkt over meer jaren, en dus niet om incidentele fouten die in het jaar zelf worden afgewikkeld. Als voorwaarde voor de foutenleer geldt dat de Belastingdienst de fout niet meer kan corrigeren door navordering. Toepassing van de foutenleer leidt tot correctie van de beginbalans van het oudste nog openstaande jaar. Zoals uit bovenstaande zaak blijkt kan het ook gaan om een fout die al vele jaren eerder is gemaakt.
Peter Meulepas, administratie- en belastingconsulent te Mill.
