Bij de fiscale en commerciële jaarrekening ontstaan vaak verschillen in boekwaarden van activa en passiva. Dan kan er een belastinglatentie optreden. Wat is dat?
Antwoord
Er zijn twee soorten jaarrekeningen, de commerciële en de fiscale. Beide hebben verschillende doelen waardoor er ook verschillen in waarde op kunnen staan. De commerciële jaarrekening geeft vooral inzicht in (de ontwikkeling van) het vermogen en het resultaat in een boekjaar. De fiscale jaarrekening is bedoeld om de grondslag (de belastbare winst) voor de belastingheffing vast te stellen. De commerciële balans in de jaarrekening kan afwijken van de fiscale balans doordat er voor de waardering andere regels gelden. Zo kunnen de commerciële en fiscale waardering van voorraden of een deelneming in een onderneming verschillen. Ook door afschrijvingen kan de boekwaarde fors afwijken van de werkelijke waarde. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een bedrijfspand dat al lange tijd in bezit is en waarvan de aankoopprijs al grotendeels is afgeschreven. Maar op het moment van verkoop van het pand, zeker met de huidige prijzen van het vastgoed, levert dit een forse boekwinst op. Door het verschil tussen de commerciële jaarrekening en de fiscale jaarrekening kan een latente belastingvordering en/of een latente belastingschuld ontstaan, een zogenoemde belastinglatentie. Dit houdt in dat je het verschil aan belasting opneemt dat ontstaat door de verschillen tussen de fiscale en de commerciële winst. Is de fiscale waarde van een bezit lager dan de commerciële waarde en de fiscale waarde van een schuld hoger dan de commerciële waarde, dan leidt dit op het moment van realisatie of afwikkeling tot een fiscale winst die hoger is dan de commerciële. In dit geval ontstaat een latente belastingschuld. Een latente belastingvordering ontstaat als de fiscale waarde van een actief hoger is dan de commerciële waarde of de fiscale waarde van een schuld lager dan de commerciële. Een belastingvordering (actieve latentie) kan ook ontstaan bij voorwaartse verliesverrekening. Een tijdelijk verschil tussen de commerciële en de fiscale jaarrekening lost zich vanzelf weer op. In feite is er slechts sprake van een verschil in ‘timing’, waarbij commercieel de kosten op een ander moment worden genomen dan fiscaal.
Peter Meulepas, administratie- en belastingconsulent te Mill.
