Kerken zijn vaak het middelpunt en het hart van de gemeenschap. Menig inwoner is er gedoopt, getrouwd of heeft er gerouwd. Maar steeds meer kerken komen leeg en verliezen hun functie. Minder kerkbezoekers betekent minder geld voor onderhoud en voor de energierekening. Ook in onze gemeente is het goed om na te denken over de toekomst van onze kerkgebouwen. In een serie van vier artikelen laten we enkele tientallen betrokken inwoners aan het woord. Deel één: een mix van deelnemers, variërend van behoudend tot realistisch en open voor veranderingen, maar altijd met respect voor de praktiserend gelovigen.
Parochie De Goede Herder en de gemeente Mill & Sint Hubert werken aan een Kerkenvisie voor de kerken in Mill, Langenboom, Sint-Hubert, Wilbertoord en Haps. Daarmee kunnen vanaf 2022 de parochie, de (nieuwe) gemeente en de inwoners in gesprek blijven én elkaar vinden als ergens een kerksluiting onafwendbaar blijkt te zijn. De parochie wil blijven zorgen voor de geloofsgemeenschap en wil samen met de dorpen in gesprek gaan over de toekomst van de kerkgebouwen. Kerken worden dus beslist niet zomaar te koop gezet. Bovendien kan het houden van diensten eventueel als nevenfunctie mogelijk blijven.
Realisme en emoties
“Het gaat me aan het hart. Hier in Sint-Hubert hebben tientallen mensen vele jaren van hun leven geïnvesteerd in de kerk. Ik ben bang dat we mensen hier ongerust mee maken. Ik hoop dat we nog tien jaar op deze voet verder kunnen. De kerk is een deel van ons leven, en ik vind het cru om dat af te pakken…”, stelt een oudere deelnemer.
Een leeftijds- en dorpsgenoot ziet het anders: “De tijd van vroeger komt nooit meer terug. Alle kerken handhaven, dat is onbegonnen werk. We moeten niet de kop in het zand steken. Ook ouderen komen nog amper naar de kerk. Wie de kerk open wil houden, zal daar geld voor over moeten hebben. Maar waar moet dat vandaan komen? Er zullen kerken moeten sluiten. Welke, dat zien we op termijn wel…”
Herbestemming
Toch is dat juist waarom we discussie nú moeten voeren. “Ik ben al jaren lid van de kerk. Ik zing en ben lector”, aldus een andere deelneemster. “Voor mij betekent de kerk veel. Ik ben er mee grootgebracht. Maar bij ons móest je niet naar de kerk, je mócht. Dat heb ik mijn kinderen ook voorgehouden. Zij maken nu hun eigen keuzes. Ook in mijn woonplaats Wilbertoord loopt het kerkbezoek terug. Maar wat doe je eraan?”
Het brengt de bijeenkomst terug bij het besef dat de leegloop er nu eenmaal is en dat die voor veel kerken zal leiden tot herbestemming. Een andere Sint-Hubertenaar: “Zo’n mooi gebouw, met 560 jaren geschiedenis: dat moet toch breder gebruikt kunnen worden dan alleen voor de eredienst?” Het gezelschap is het erover eens dat de bouwkundige situatie een rol speelt. Een kerkgebouw als dat in Wilbertoord maak je makkelijker multifunctioneel dan bijvoorbeeld de Millse kerk. Cuijk-Noord wordt genoemd als een geslaagde herbestemming.
Gemiste kans?
Twee deelneemsters komen uit Langenboom, waar herbestemming ophanden is. Een van hen maakt deel uit van de stichting Eigen Kweek. “Wij zagen dat er iets móest gebeuren. Onze kerk wordt een nieuw dorpshart en multicultureel centrum.” Haar dorpsgenote valt haar bij: “De Langenboomse kerk werd al breder ingezet, onder meer met concerten en kunst. Misschien krijg je op die manier juist ook weer mensen bij elkaar?”
“Ik ben niet echt praktiserend, maar het geloof zouden we moeten kunnen blijven vieren”, zegt een zevende deelnemer, uit Mill. “Met respect voor het verleden. Maar ook realistisch naar het heden. Als we nu niet na gaan denken, zijn we straks te laat met herbestemmen. In Mill komt het gemeentehuis vrij: misschien krijgt het wel een geheel nieuwe bestemming. Dingen die er nu in gebeuren, kunnen mogelijk ook ertegenover, in de kerk? Myllesweerd is eigenlijk tien jaar te vroeg gekomen. Een gemiste kans?”
Kroeg in de kerk
Over nieuwe invullingen en ‘afwijkende’ vieringen zijn de meningen verdeeld. Een enkeling vindt het, met uitzondering van een klassiek concert, ‘niet kunnen’, anderen staan meer open. “Een kroeg in de kerk, zoals in Langenboom; dat had je tien jaar geleden niet voor mogelijk gehouden.” Een museumfunctie wordt ook genoemd, al begrijpt iedereen dat we niet in elke kerk hetzelfde moeten willen. Maar een brede maatschappelijke functie, een bruisend middelpunt in het dorp, een ontmoetingsplaats, dát zou het toekomstbeeld moeten zijn, is de algemene indruk. Net als het feit dat de parochie, formeel eigenaar van de kerk, daarover zelf zou moeten beslissen.
“Bij een herbestemming betekent het dat de kerk in ieder geval onderhouden blijft. Zoals bij ons in Langenboom: een stichting koopt de kerk, de parochie huurt deze terug”, legt een deelneemster uit. Wat als een kerk écht dicht gaat? “Ach, ik zie mensen nu ook al naar Handel rijden, al of niet vervoerd door hun kinderen. Wie echt naar de kerk wil, zoekt een plekje”, klinkt het. “Zet de WensBus van de SWOM er voor in. Die staat toch vaak stil.”
Laat u horen!
Hebt u vragen of wilt u uw mening delen? E-mail naar:
Eerdere artikelen uit deze reeks kunt u teruglezen op www.gemeente-mill.nl/kerkenvisie.
We stellen het op prijs als de enquête wordt ingevuld. Scan daarvoor de qr-code met uw telefoon.
