Op de eerste scholingsbijeenkomst zou het gaan over: Luisteren met echte aandacht.
Nu heb ik lang geleden diverse malen workshops gevolgd over dit onderwerp. En het echt leren luisteren en serieus nemen ook zelf naar voren gebracht bij trainingen die wij gaven. Maar een opfriscursus is nooit verkeerd en er is altijd wat te leren.
Luisteren heeft te maken met aandacht voor de ander maar helaas zit ons gevoel en onze oude ervaringen, denk hierbij aan pijn, verdriet et cetera daarbij in de weg. Dus kunnen we moeilijk gericht zonder oordeel luisteren, er totaal voor de ander zijn. Ons ego, ons ikje speelt vaak een dominante rol. Echt luisteren, geheel blanco en vrij, is hartstikke moeilijk. En ook het gegeven dat wat iemand zegt, de bovenste laag is. Wellicht liggen hier nog vele lagen onder. Want wat willen we vertellen als we een luisteraar hebben? Begrijpt hij/zei ons wel of ligt er direct een oordeel klaar? Om de simpele reden dat hij/zei het ook niet weet en wellicht zijn eigen pijn tegenkomt. Niet voor niets kennen we zoveel lotgenotengroepen, steungroepen etc. cetera. Dan heb je in ieder geval mensen met een soortgelijke ervaring maar ook daar heeft ieder mens zijn eigen verhaal en geen een verhaal is hetzelfde.
Helaas werd ik direct met de neus op de feiten geduwd dat luisteren met echte aandacht heel belangrijk is. Maar ook goed lezen! En dat betekent alles goed lezen en niet aan een half woord genoeg hebben. Ofwel interpreteren uit oude gegevens en aannames maken terwijl als ik goed gelezen had…Het kwam er op neer dat er geen oefeningen of rollenspellen waren zoals ik in het verleden al vaker meegemaakt had, maar een presentatie van de Landelijke Luisterlijn. Nooit geweten dat die bestond dus wat dat betreft niet verkeerd. En ook de presentatie was zeer interessant, het was een interactieve middag waarin van alles en nog wat voorbijkwam. Er werden drie modellen gepresenteerd: Welke rol heb je en welk type gesprek. Vuistregel van communicatie en de luisterthermometer. Het koud en warm luisteren werd besproken en dat er erkenning gegeven wordt aan het verhaal wat iemand vertelt. Zeer herkenbaar want ook in de psychiatrie, het vrijwilligerswerk wat ik jaren gedaan heb, is het belangrijk dat er eerst naar het verhaal geluisterd wordt en pas dan kan men verder. En dan heb je natuurlijk de valkuilen of anders gezegd de kansen of leermomenten. Wederom blijkt dat wij de al wat oudere generatie meestal niet geleerd hebben naar ons gevoel te kijken laat staan hierover te praten. En dan hebben we het maar niet over reflecteren en het gevoel onder de laag die we zien of wellicht wel niet willen zien. We leven vaak nog met oude pijn, slepen die mee in onze rugzak terwijl er nu niets meer aan de hand is. Kortom het was een zeer leerzame scholingsbijeenkomst. Gelukkig werken onze hersencellen nog goed zodat we altijd kunnen veranderen, iets bij kunnen leren en opruimen omdat we het niet meer nodig hebben. Luisteren met echte aandacht valt niet mee. Iedere beroepsgroep zou dit moeten willen leren.
Tilly Gerritsma
